جدول خلاصه معماری بین النهرین ....معماري بينالنهرین در خدمت معابد و مذهب
|
معماري بينالنهرسن در خدمت معابد و مذهب |
|
دوره تاريخي |
ويژگيها و اتفاقات مهم و عقايد |
بناهاي مهم با ويژگيهايشان |
مصالح | |||
|
سومريها |
دوره چهارم قبل از ميلاد |
هنر سومري، هنر ديني كاهني/ بزركترين شهر: اروك كه داراي پرسشتگاههاي آنو- آنانا بود براي پرستش خداي آلمان و الهه عشق/ پرسشگاه محل اقامت الهه بود خط ميخي |
معبد سنگ آهك: از سنگ آهك و داراي يك تالار مركزي و اتاقهاي متقارن |
معبد ستون: بر روي سكويي آجري، داراي دروازه يا دو رديف ستونبندي كه در هر رديف 4 ستون قرار دارد/ تزئينات موزائيكي به شكل مخروطهاي گلي به رنگ سرخ، سياه، سفيد داشت |
معبد سفيد: در ميان مجموعة آنو- آتانا در اروك قرار داشت و داراي مخروط گلي و سنگ آهكي به رنگ سياه و سرخ و سنگ مرمري سفيد بود/ داراي گچ اندود (سفيد گونه) بود و روي سكو قرار داشت |
زيگورات اور (سومر): كوهي از خشت خام و نماسازي با آجر و قير/ زيارتگاه بود كه محل نمايش آئينهاي ديني است/ سه پلكان خرپشتهاي كه هر يك 100 پله دارد داراي دروازة برجدار است |
در معماري سومر از مصالح آجر و گل و تير و خشت براي زير كار و از آجر جوش و لعابدار براي روكار استفاده ميشد/ اساس و پايه معماري سومري جرز و قوس و طاق گهوارهاي است | |
|
آكاديها |
2300 ق.م |
بنيانگذار آكاد «سارگون» نام داشت آكادي ادامة معماري سومري است و داراي شهرهاي سيپار، شاماش (خداي خورشيد) شهر ايشتار (خداي عشق) بود خط ميخي آكادي |
كاخ ناراميسن: در تلبراك، متعلق به زمان ناراميسن هست و داراي پلان مربعي 100×100 هست، راه ورود از ضلع غربي داراي 2 حياط كوچك و حياط بزرگ وحشتي |
كاخ قديمي: در آشور/ پلان شبيه پلان كاخ نارامبين/ بناي 4 گوشه با ورودي از ضلع شمال/ داراي يك حياط مركزي بزرگ با چند حياط كوچكتر |
خانههاي مسكوني آكادي كه بر طبق نظر كارفرما اجرا ميشدند داراي پستو، اتاق نشيمن اندروني اتاق پذيرايي بيروني، حياط كوچك حياط بزرگ بيروني |
از آجرهاي بزرگ راستگو شد به ابعاد cm52×52 استفاده ميكردند / فلز كاري | ||
|
بابلي كهن |
توسط سوم- آبوم تأسيس شد و توسط حامورابي گسترش يافت |
داراي زباني غير از زبان سومري بودند اما همان خط ميخي را داشته، همان خدايان را ميپرستيدند اما با نامهاي متفاوت، ايشتار (الهه جنگ و عشق)، مردوك (خداي بابل) بعل (خداي زمين)/ داراي همان تمدن سومر بودند |
معبد آشور: براي خداي بزرگ ملي آشوريها، به دست شمشي ادد- اول بر فراز بلندترين نقطه شهر ساخته شد / يك حياط مركزي و سه حياط كوچك با اتاقها آ |
معبد ايشچالي: براي الهه مادر، به دست اپيق ادد- دوم در دوران حكومت اشتونا بر روي 1 مصطبه ساخته شد/ محراب اصلي در بخش غربي بر روي سكوي بلند استوارات 1 حياط بزرگ و سه حياط كوچك دارد |
كاخ ماري: در شهر باستاني ماري هست كه اطلاعات جامعي در مورد كاخهاي دوران حامورابي ميدهد كه بر روي مصطبه قرار دارد و دسترسي از طريق پله نيم دايرهاي است/ داراي تالارهاي پذيرايي عام هست و تزئينات نقاشيهاي ديواري كه در شرح وقايع دوران همگام بينالنهرين هست. |
سنگ بازالت سياه كه روي آن با خط ميخي نوشته شده بود و بر بالاي آن پيكره الهام گرفتن از شمس خداي خورشيد قرار داشت/ سنگ | ||
|
آشوريها |
1500 ق.م در قسمت شمالي بينالنهرين 800 ق.م امپراتوري عظيم |
هنر آشوري آميخته از هنر بابل و سومر بود اين ناحيه مسكن اقوام تياني و سومريها بود كه بعدها به اطاعت كاسيها درآمد و شهر آشور مركز كشور شد/ از لحاظ وضع اجتماعي و اخلاقي و بازرگاني و صنعت و كشاورزي شباهت به بابل داشت و همان خدايان بابلي را ميپرستيدند اما با اختلاف نام/ پيشرفت در هنر و معماري |
ارگ ناتمام سارگون دوم: در خرساباد كاخ نقشهاي آشفته و پرت حياطهاي 4 گوش، طاقهاي گهوارهاي خشتي بيش از 200 حياط دارد، اتاق تا جاگذاري اتاق دولتي و حرم، حمام،… دارد معبد اصلي زيگورات هم در كاخ بود |
زيگورات خر ساباد: 7 طبقه هر طبقه 5/5 متر ارتفاع و هر طبقه رنگي متفاوت داشت، پلكان خرشپتهاي حلزوني دور تا دور ساختمان از كف تانوك بالاترين طبقه دارد، دروازه كاخ دو گاو بالدار باسر انسان دارد. |
كاخ نينوا: كه به كاخ جنوب غربي معروف است/ پلان ويژهاي دارد كه از چند حياط محصور با رديف اتاقها تشكيل شده داراي نقوش برجسته هست كه تا حدودي مشابه نقوش سارگون بود تنها مورد اختلاف وجود صحنههاي صلح و آرامش هست. |
استفاده از عاج نيل/ آجر آجرهاي لعابدار/ سنگ خشت/ كندهكاري/ مجسمهسازي/ عاجكاري/ جام و كاسههاي مفرغ كاشيهاي لعابي | ||
|
بابلي جديد |
ناپولازار حاكم جديد بابل |
تمدن كلده، بازگشت به هنر اصيل بابل جانشين نينوا شد، حصار عظيمي اين شهر را از خطر همجوم خارجيها حفظ ميكرد/ در علوم مختلف و پزشكي و نجوم پيشرفت كردند |
زيگورات معروف بابل (برج بابل: زيگورات عظيم مردوك، داراي سه رديف پله بود، برج بابل از عجائب هفتگانه باغ بابل هم براي همسر پادشاه كه از مادها بود ساخته شد |
كاخي كه نبوكهترار با آجر در شهر بابل ايجاد كرد، داراي اتاقهاي كوچك به طور پيچ در پيچ بود، ديوار بيروني كاخ با كاشيهاي لعابدار رنگارنگ و نقشهايي از گلها و حيوانات و گياهان و نخل خرما تزئين شده بود. |
دروازة ايشتار: در شهر بابل با نماكاري كاشيهاي لعابدار آبي تيره و نقوش تزئيني جانوراني مانند گاو و اژدها/ داراي قطعه آجرهاي لعابدار بر روي سطح ديوار و نقوش رديف گاوها و اژدهايان و جانوران كه با وقار تمام در حكت دسته جمعي بر روي ديوار هستند و داراي تزئينات لطيف هستند |
آجرهاي پخته و لعابدار كاشيهاي لعابدار نقشه محراب را از نقشه محراب را از سيستم عرضي به طولي تغيير دادند | ||
حسن ستاری ساربانقلی